Ελληνοτουρκικά και Πρόγραμμα SAFE: Σταθερότητα χωρίς εκπτώσεις στην εθνική κυριαρχία (myportal.gr)

Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική εξωτερική πολιτική χαρακτηρίζεται από σύνεση, στρατηγική ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Παρά τις κατά καιρούς προκλήσεις της Τουρκίας, η χώρα μας κατάφερε να παραμείνει παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, χωρίς σε καμία περίπτωση να διανοηθεί παραχωρήσεις επί θεμάτων εθνικής κυριαρχίας ή κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Το γεγονός ότι το Αιγαίο παραμένει απαλλαγμένο από εντάσεις εδώ και καιρό δεν είναι τυχαίο. Είναι αποτέλεσμα μεθοδικών διπλωματικών ενεργειών, ισχυρής αποτρεπτικής ικανότητας και ενός ξεκάθαρου μηνύματος από την ελληνική κυβέρνηση: διάλογος μπορεί να υπάρξει μόνο χωρίς απειλές, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.

Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να αναδειχθεί η πρόσφατη επιτυχία της κυβέρνησης στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE (“Δράση για την Ασφάλεια της Ευρώπης”). Η πιθανή συμμετοχή τρίτων χωρών —και εν προκειμένω της Τουρκίας— αποτέλεσε αντικείμενο έντονης συζήτησης. Η Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, διασφάλισαν κάτι καθοριστικό: ότι η συμμετοχή οποιασδήποτε τρίτης χώρας στο πρόγραμμα, απαιτεί απαραίτητα ομοφωνία των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Η αρχή αυτή, που δεν ήταν δεδομένη —τουναντίον, πολλές χώρες επιθυμούσαν να προχωρούν τέτοιες συμφωνίες χωρίς την απαραίτητη συναίνεση όλων— αποτελεί διπλωματική νίκη της Ελλάδας. Με άλλα λόγια, τίποτα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη δική μας έγκριση. Δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση για συμμετοχή της Τουρκίας ή οποιασδήποτε τρίτης χώρας, χωρίς να έχει προηγηθεί ρητή και ξεκάθαρη συγκατάθεση της ελληνικής πλευράς.

Αυτό όμως δεν είναι το μόνο. Προχωράμε ένα βήμα παραπέρα, καθώς θέτουμε ρητά ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση την άρση του τουρκικού casus belli, της απειλής πολέμου, που βαραίνει επί δεκαετίες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Δεν μπορεί η Τουρκία να επιζητεί συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην άμυνα, την ίδια στιγμή που διατηρεί σε ισχύ απέναντι στην Ελλάδα απειλή πολέμου. Πρόκειται για μια βαθύτατα προσβλητική και αναχρονιστική θέση, η οποία είναι αδιανόητο να παραμένει ανεκτή στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Η Ελλάδα δεν αντιδρά από θέσεις αδυναμίας, αλλά με αυτοπεποίθηση και επίγνωση της γεωπολιτικής της θέσης. Δεν απομονώνει κανέναν, αλλά δεν δέχεται και να αγνοούνται τα δικαιώματά της. Με υπευθυνότητα και προσήλωση στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα. Το casus belli είναι απαράδεκτο και όσο παραμένει ενεργό, καμία πρόοδος δεν μπορεί να σημειωθεί στις ευρωτουρκικές σχέσεις στον τομέα της άμυνας.

Η επιτυχία της Ελλάδας στο πρόγραμμα SAFE αποδεικνύει κάτι πολύ ουσιαστικό: ότι μπορείς να πετυχαίνεις αποτελέσματα χωρίς φανφάρες και χωρίς εκπτώσεις. Η εξωτερική πολιτική δεν είναι πεδίο για συνθηματολογία ή εύκολες κορώνες. Είναι ένα απαιτητικό πεδίο όπου κρίνεται καθημερινά η σοβαρότητα, η στρατηγική σκέψη και η αποφασιστικότητα της χώρας.

Η χώρα μας συνεχίζει να εργάζεται για την ειρήνη και τη συνεργασία στην περιοχή μας. Όμως η συνεργασία αυτή προϋποθέτει σεβασμό. Σεβασμό στα σύνορά μας, στο Διεθνές Δίκαιο και στα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Η Ελλάδα δεν εκβιάζεται. Συζητά ισότιμα και διασφαλίζει ότι καμία απόφαση για θέματα που την αφορούν δεν λαμβάνεται ερήμην της.

Αυτό είναι το ουσιαστικό περιεχόμενο της εθνικής αυτοπεποίθησης και της πραγματικής πατριωτικής ευθύνης.